Na kolizyjnym kursie

Brak znajomości zasad dobrej praktyki żeglarskiej to najczęstsza przyczyna kolizji. Nasi eksperci szkodowi niestety coraz częściej odnotowują sytuacje, kiedy podczas rejsu rekreacyjnego nikt nie uważa na to, co się dzieje za burtą. Coraz więcej urządzeń technicznych na pokładzie sprzyja nieostrożności skipperów, którzy zbytnio polegając na elektronice sterują wyłącznie na podstawie wyświetlaczy i waypointów. Coraz bardziej popularne używanie autopilotów i systemów samosterujących stanowi pokusę do zajmowania się sprawami pod pokładem czy w kokpicie zamiast czujnego obserwowania okolicy. Prowadzenie obserwacji to jednak podstawowa zasada a rezygnacja z niej to rażące niedbalstwo.

PROWADZENIE OBSERWACJI TO OBOWIĄZEK

W międzynarodowych przepisach o zapobieganiu zderzeniom na morzu (COLREGs, patrz: informacje poniżej artykułu), znajduje się zasada nr 5 mówiąca o tym, że każda jednostka pływająca, aby dokonać pełnej oceny sytuacji i zagrożenia kolizją, powinna przez cały czas zwracać bacznie uwagę na otoczenie za pomocą wzroku, słuchu lub w inny odpowiedni w istniejących okolicznościach i warunkach sposób. Zasada ta oczywiście obowiązuje nie tylko żaglówki i jachty motorowe, ale również wszystkie inne jednostki pływające, w tym jednostki żeglugi morskiej i profesjonalnej. Co prawda posiadają one na pokładzie najnowocześniejsze technologie, jednak nigdy nie można z góry zakładać, że jesteśmy dla nich widoczni.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ SKIPPERA

Oczywiście, jako skipperzy nie jesteśmy w stanie stać nieustannie za sterem i czuwać. W szczególności podczas dłuższych podróży powinniśmy regularnie robić przerwy. Do nas należy jednak wybór odpowiedniego zastępcy. Jest to aspekt, który powinniśmy w szczególności starannie rozważyć, gdyż nawet jeżeli skipper nie stał za sterem w momencie kolizji, nadal to na nim ciąży odpowiedzialność, gdy coś pójdzie nie tak.

GROŹNE MIELIZNY I NIEDOKŁADNOŚĆ  SYSTEMU GPS

Rośnie również liczba przypadków wejścia na mieliznę. Pozycja podawana przez GPS może być w pewnym stopniu niedokładna i nawet w dzisiejszych czasach może wynosić do 200 metrów. Przyczyną braku dokładności odczytów może być również słaba konfiguracja satelitów. Jeżeli przy takich okolicznościach, będąc na przykład na szwedzkich szkierach, polegasz wyłącznie na swoim ploterze, nieuchronnie wprowadzisz swój jacht na mieliznę. Elektroniczne mapy morskie w głównej mierze oparte są na mapach wielkoskalowych stosowanych w profesjonalnej żegludze i tym samym nie nadają się idealnie do żeglugi na niewielkich przestrzeniach. Nowoczesna elektronika nawigacyjna jest jednak pomocna i użyteczna, szczególnie na otwartych akwenach i na długich dystansach. Jest ona jednak jedynie pomocą - nie zastąpi starannej nawigacji i dobrej żeglugi. Mapy papierowe nadal są zalecane; dlatego powinieneś wiedzieć, jak poruszać się bez elektroniki pokładowej, jeśli ta nieoczekiwanie zawiedzie.

COLREG: MIĘDZYNARODOWE PRZEPISY O ZAPOBIEGANIU ZDERZENIOM NA MORZU.

Gruntowna znajomość zasad to pierwszy warunek aby uniknąć kolizji. Jest niezbędna w portach i innych miejscach o natężonym ruchu. Na wodzie każda jednostka, czy jest to tankowiec czy łódź wioślarska, jest zobowiązania do przestrzegania międzynarodowych przepisów w celu zapobiegania kolizjom. Przepisy te dostępne są na stronie http://dziennikustaw.gov.pl/DU/1977/s/15/61/1?fbclid=IwAR1-UOsaDW-qMAu98E7m7Ca3Juor0ZeQf95eF27qycVqvMU1z8Ggg-u6a_w

KOREKTA MAP MORSKICH

Używając map elektronicznych bądź tradycyjnych pamiętaj o ich regularnym aktualizowaniu lub nanoszeniu niezbędnych korekt. Jest to często zaniedbywane. W najlepszym wypadku zastanawiasz się, dlaczego symbole na wykresie nie pokrywają się z twoimi własnymi obserwacjami. Wraki lub silne wody pływowe mogą szybko przyczyniać się do powstawania płycizn, a wtedy istnieje ryzyko wejścia na mieliznę.

KWESTIA PERSPEKTYWY

W nawigacji elektronicznej korzystanie z funkcji zoomu jest niezbędne, szczególnie w przypadku małych wyświetlaczy. Należy wtedy pamiętać, że przy wyższych poziomach powiększenia często trudno jest zidentyfikować płytkie wody. Dlatego upewnij się, że potrafisz korzystać z map elektronicznych i regularnie sprawdzaj, czy wybrany poziom powiększenia zawiera wszystkie ważne informacje.

RADAR CZY AIS?

Decyzja, czy potrzebujesz wyposażyć swoją łódź w radar, zależy od preferowanego obszaru żeglugi. Jeśli pływasz głównie po Bałtyku, a nocne wyprawy są wyjątkiem, wystarczy uważna obserwacja. Na akwenach o dużym natężeniu ruchu, gdzie widoczność często utrudnia mgła, takich jak Kanał La Manche lub Cieśnina Gibraltarska, mądrze jest dla bezpieczeństwa mieć radar na pokładzie. Posługiwanie się jego wyświetlaczem wymaga jednak pewnej praktyki. Znacznie bardziej przyjazna dla użytkownika jest wizualizacja ruchu morskiego za pomocą systemu automatycznej identyfikacji (AIS), który może być zamiennikiem lub uzupełnieniem dla radaru.

PRĘDKOŚĆ Z KONSEKWENCJAMI

Nadmierna prędkość, w przeciwieństwie do ruchu drogowego, nie jest częstą przyczyną wypadków w żeglarstwie rekreacyjnym. Niemniej jednak, jeśli już zdarzy się wypadek nierzadko dochodzi do obrażeń ciała. Ludzie wypadają za burtę i mogą w niektórych przypadkach poważnie się zranić. Chociaż w żegludze morskiej nie ma ogólnych ograniczeń dla łodzi rekreacyjnych, wszystkie jednostki muszą jednak zachować bezpieczną prędkość, tak aby nie zagrażać bezpieczeństwu ruchu wodnego. Ograniczenia stosuje się zwykle na śródlądowych drogach wodnych.

W SKRÓCIE

• Przestrzegaj przepisów dotyczących zapobiegania kolizjom
• Zawsze uważnie obserwuj okolicę
• W razie potrzeby wyznacz niezawodnego sternika, aby przejął obserwację
• Podczas korzystania z elektronicznych map morskich uwzględniaj niedokładności
• Zawsze miej mapy papierowe na pokładzie i zapoznaj się z konwencjonalnymi technikami nawigacyjnymi

Regularnie poprawiaj i aktualizuj mapy morskie.